Beschrijving
Zittende Sukhothai Boeddha
Dit is het beeld van een zittende Sukhothai Boeddha.
Herkenbaar aan de spitse vlam in op de kruin van de Boeddha.
Bovendien is zijn houding zittend hoog verheven boven op een troon.
Het beeld is gegoten in een hoge kwaliteit brons.
Brons is een legering (mengsel) van koper en ongeveer 10% tin.
Na het gieten is het metaaloppervlak in een groen grijze kleur gepatineerd.
Daardoor krijgt het beeld een antiek uiterlijk.
Onze schatting is dat het beeld rond ca. 1960 is vervaardigd.
Kenmerken van deze Boeddha
Deze Boeddha zit hoog op een troon in virasana.
Bij deze zithouding zijn de benen in elkaar gevlochten.
De linkervoet ligt boven op het rechter dijbeen.
Echter, de rechtervoet blijft naar onderen.
Daarom heet deze houding ook wel de halve lotushouding.
De Boeddha zit in Samadhi met zijn handen in de Dhyana mudra.
Dat is het typische handgebaar van volledige meditatie.
In het Boeddhisme betekent Samadhi: een geconcentreerde, ontspannen, naar binnen gerichte aandacht of meditatie, die voor een langere periode gehandhaafd blijft.
Samadhi begint met het richten van alle aandacht of energie van de geest op slechts een object.
Voorbeelden hiervan zijn: een Mantra, het proces van in- en uitademen, de lichaamspositie, een visueel mentaal beeld, een mentale staat (zoals Metta).
Vervolgens maakt de aandacht zich los van dit ene object en van andere inhouden van de geest, om in de vorm van ‘pure aandacht’ vastgehouden te blijven.
Er zijn verschillende soorten of niveaus van Samadhi:
1. Kortstondige Samadhi: De geest kan zo’n 5 minuten lang op een object gericht blijven. Het is nog relatief makkelijk om terug te vallen in rusteloosheid. Daardoor is het niet erg geschikt als basis voor de ontwikkeling van blijvend inzicht.
2. Aangrenzende Samadhi: De geest kan zich een half uur lang op een object concentreren. Hierbij ontstaan vaak visuele mentale beelden. Echter, nog te onstabiel voor een goede basis tot een langdurige reflectie of beschouwing.
3. Gefixeerde Samadhi: De geest kan zich twee uur of langer zonder onderbreking op een object concentreren. Deze vorm is zeer geschikt en leidt tot de ontwikkeling van Vipassana of diep doordringend inzicht.
Het woord Vipassana betekent helder inzicht. De dingen zien zoals ze werkelijk zijn.
Hierbij verwerft de mediterende een diep doordringend inzicht in de natuur van het bestaan.
Deze heeft de Gautama Boeddha onderwezen in de leer van De Drie Karakteristieken van het Bestaan.
Betekenis van een zittende Boeddha
Zitten is de houding waarin de Boeddha het meest wordt weergegeven.
Het is de houding waarin de Boeddha veel van zijn onderwijs heeft gegeven en het is de houding van meditatie.
Zitten biedt de beste balans tussen actief fysiek inspanning moeten leveren en anderzijds de zintuigdeuren kunnen sluiten.
Als je gaat liggen val je gemakkelijker in slaap omdat er geen fysieke inspanning meer nodig is om rechtop te blijven.
Bij staan heb je veel meer continue bewegingsaanpassingen nodig om niet om te vallen waardoor kalmte moeilijker kan worden bereikt.
Tijdens lopen komt daar nog eens bij dat je moet kijken waar je de voet neerzet, waardoor werkelijk diepe concentratie vrijwel onmogelijk kan worden bereikt.
Daarom is de zittende houding de enige houding waarin je werkelijk diepe concentratie (Samadhi) kan ontwikkelen.
In de andere houdingen kun je wel bewuste aandacht beoefenen, ook een belangrijke voorwaarde voor diepe concentratie.
We kunnen niet ontkennen dat de Boeddha de hoogst mogelijke meditatieve inspanning heeft geleverd.
In deze houding heeft hij uiteindelijk toch volledige bevrijding bereikt.
Het was ook deze houding, waarin hij het meest verbleef als hij anderen onderwees, hen inspireerde en motiveerde om dezelfde bevrijding te bereiken.
Dan is is het toch niet gek dat dit zo’n populaire houding is in de beelden van de Boeddha.
Kenmerken van een zittende Sukhothai Boeddha?
De Sukhothai stijl van Boeddhabeelden is ontwikkeld in het voormalige Siam.
Tijdens de Sukhothai periode (1238 – 1438).
Deze stijl staat lijnrecht tegenover de oude Khmer invloed.
De beelden zijn er veel eleganter uit gaan zien.
Met meer ovale en gladde gezichten.
En zachte, vriendelijke gelaatsuitdrukkingen.
Je zou ze bijna vrouwelijk kunnen noemen.
Herkenbaar is, de typische haardracht van een Sukhothai Boeddha.
De gekrulde haren die gaan boven de kruin over in een vlam .
De spitse vlam staat symbool voor een hoge vorm van wijsheid.
